การจำหน่ายหนี้สูญทางภาษีอากร (1)

การบริหารจัดการบัญชีลูกหนี้เป็นส่วนสำคัญของการดำเนินธุรกิจ โดยเฉพาะในกรณีที่เกิด “หนี้สูญ” ซึ่งกิจการไม่สามารถเรียกเก็บเงินจากลูกหนี้ได้ การจำหน่ายหนี้สูญออกจากบัญชีลูกหนี้ในทางภาษีอากรจึงเป็นกระบวนการที่ต้องดำเนินการอย่างถูกต้องตามหลักเกณฑ์ของกฎหมาย เพื่อให้สามารถนำมาถือเป็นรายจ่ายในการคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคลได้อย่างชอบธรรม

หลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการจำหน่ายหนี้สูญทางภาษีอากรถูกกำหนดไว้ในมาตรา 65 ทวิ (9) แห่งประมวลรัษฎากร ซึ่งระบุให้การจำหน่ายหนี้สูญต้องเป็นไปตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 186 พ.ศ. 2534 และหนี้สูญที่ได้รับชำระกลับคืนในอนาคต ต้องนำมาคำนวณเป็นรายได้ในรอบระยะเวลาบัญชีนั้น ส่วนหนี้สูญที่ไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์หากเคยนำไปถือเป็นรายจ่ายจะต้องปรับปรุงกลับมาเป็นรายได้ และไม่ต้องนำมาคำนวณซ้ำหากได้รับชำระภายหลัง

ลักษณะของหนี้ที่จะนำมาจำหน่ายได้ ต้องเป็นหนี้ที่เกิดจากการประกอบกิจการ และได้รวมเป็นรายได้ในการคำนวณกำไรสุทธิแล้ว ทั้งนี้ต้องไม่ใช่หนี้ของกรรมการหรือหุ้นส่วนผู้จัดการ และยังต้องไม่ขาดอายุความ พร้อมกับมีหลักฐานชัดเจนที่สามารถใช้ในการฟ้องร้องได้ นอกจากนี้ กิจการต้องไม่ปล่อยให้พ้นกำหนดเวลาการขอคืนภาษีหัก ณ ที่จ่าย มิฉะนั้นจะถือว่าสละสิทธิ์และไม่สามารถถือเป็นหนี้สูญได้

ตามกฎหมาย อายุความในการติดตามหนี้ทั่วไปกำหนดไว้ 2 ปี เว้นแต่มีการรับสภาพหนี้โดยลูกหนี้ ซึ่งอาจยืดอายุความได้ เช่น มีการชำระบางส่วน หรือยืนยันยอดลูกหนี้เป็นลายลักษณ์อักษร สำหรับกรณีที่เจ้าหนี้เลือกติดตามหนี้เองโดยไม่ใช้กระบวนการศาล ต้องมีหลักฐานการทวงถามอย่างชัดเจน เช่น หนังสือทวงหนี้อย่างน้อย 2 ครั้งโดยเว้นระยะห่างกันไม่น้อยกว่า 1 เดือน และควรใช้วิธีส่งไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับเพื่อเป็นหลักฐานในการพิจารณาว่าลูกหนี้ล้มละลายหรือไม่สามารถชำระหนี้ได้

การจำแนกประเภทลูกหนี้เพื่อวัตถุประสงค์ในการจำหน่ายหนี้สูญแบ่งออกเป็นสองระดับ คือ ลูกหนี้รายที่มีหนี้ไม่เกิน 500,000 บาท และลูกหนี้รายที่มีหนี้เกินกว่า 500,000 บาท สำหรับลูกหนี้รายย่อยที่มีหนี้ไม่เกิน 100,000 บาท (หรือ 200,000 บาทในกรณีเป็นธนาคารหรือบริษัทเงินทุน) กฎหมายผ่อนปรนให้สามารถจำหน่ายได้หากเจ้าหนี้แสดงให้เห็นว่าการดำเนินคดีไม่คุ้มค่า และได้มีความพยายามทวงถามตามสมควร เช่น กรณีลูกหนี้ต่างชาติที่เดินทางออกนอกประเทศแล้ว และไม่มีทรัพย์สินที่จะใช้ชำระหนี้

เอกสารหลักฐานที่ดีในกรณีนี้ เช่น รายงานการแจ้งความ การสอบถามจากหน่วยงานตรวจคนเข้าเมือง หรือเอกสารจากสำนักงานกฎหมายที่แสดงการติดตามหนี้ หากมีหลักฐานครบถ้วน บริษัทสามารถจำหน่ายหนี้สูญได้โดยไม่ต้องดำเนินการฟ้องร้องตามกระบวนการศาล

เนื้อหาข้างต้นถือเป็นบทเริ่มต้นของการศึกษาหลักเกณฑ์การจำหน่ายหนี้สูญทางภาษีอากรซึ่งเป็นประเด็นสำคัญที่ผู้ประกอบการควรทราบ โดยเฉพาะในช่วงสิ้นปีบัญชี เพื่อการวางแผนภาษีอย่างมีประสิทธิภาพ พบกันในบทความตอนถัดไปที่จะลงลึกในกรณีเฉพาะและแนวปฏิบัติที่ควรนำมาใช้ในการดำเนินงาน

ติดต่อสำนักงานบัญชี SML Audit

เบอร์โทรศัพท์: 080-553-7088
LINE: @smlaudit
Email: smlaudit@hotmail.com
เว็บไซต์: www.smlaudit.com